İşte Nedim Türkmen’in o yazısı;
Hazine ve Maliye Bakanlığı, internet sitesinde 2024 yılı Ocak-Haziran bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre, Haziran ayında bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına oranla %120.4 artarak 591 milyar 218 milyon TL’ye, bütçe giderleri de %77.6 artışla 866 milyar 498 milyon TL’ye ulaştı. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 767.2 milyar TL ve faiz dışı açık ise 176 milyar TL oldu.
Ocak-haziran döneminde ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre %103.8 yükselerek 3 trilyon 831 milyar 365 milyon TL’ye çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde %93.7 artarak 4 trilyon 578 milyar 549 milyon TL oldu. Merkezi yönetim bütçesi haziran ayında 275 milyar 280 milyon TL ve ocak-haziran döneminde ise 47 milyar 183 milyon TL açık verdi.
TASARRUFUN SADECE ADI VAR
Kamuda tasarruf tedbirleri kapsamında; emekli maaşlarının sadece TÜFE oranı kadar zam alabildiği, kök ücretleri en düşük emekli maaşı rakamının altında kalan 3 milyon 703 bin emekliye sadece 2.500 TL zam yapılarak en düşük emekli aylığının 12.500 TL gibi açlık sınırının altında kalması gerçeği karşısında, bütçe rakamlarından %25 oranında kesinti yapılacağı belirtilen temsil ve tanıtım harcamaları ödeneğinin %74’ünün yılın ilk yarısında harcanması, tasarrufun lafta kaldığını gösteriyor.
Emekli maaşlarının ve asgari ücretin, açlık sınırının altında kaldığı ülkemizde, haziran ayında 70 milyon 936 bin TL’lik harcamanın; 51.4 milyon TL’si temsil, tanıtma ve ağırlama gideri, 19.5 milyon TL’si ise toplantı ve organizasyon gideri olarak kaydedildi. Geçen yılın ocak-haziran döneminde 521 milyon 274 bin TL olan temsil ve tanıtma harcamaları yaklaşık 3 kat artarak 1 milyar 375 milyon TL’ye ulaştı.
Ekonomik sınıflandırma bazında bütçe gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Bu giderlerin dağılımına baktığımızda; ocak-haziran 2024 döneminde yapılan her 100 TL’lik gider harcama kalemlerine belirtilen yüzdeler ile dağıtılmıştır: Cari transferler %39.9, personel giderleri %28.1, faiz giderleri %12.5, SGK devlet primi giderleri %3.5, mal ve hizmet alım giderleri %5.9, borç verme %3.1, sermaye giderleri %6.3 ve sermaye transferleri %0.6.
Yılın ilk yarısında cari transferler bütçenin en büyük gider kalemi olmaya devam ederken, personel giderlerindeki hızlı büyüme kamu personeline yapılan ödemelerin toplam tutarını cari transferlere yaklaştırdı. Memur maaşları, sözleşmeli personel ve işçi ücretleri, zam ve tazminatlar, ödenekler ve ek çalışma karşılıkları gibi kalemleri kapsayan toplam personel gideri ise %130.6 artışla 1 trilyon 285 milyar 420 milyon TL’ye ulaştı.
2008 KRİZİNDE BİRÇOK ÜLKEDE UYGULANDI
Financial Times’ta, 12 Temmuz’da Gustavo Medeiros imzalı Türkiye ekonomisine ilişkin yeni bir analiz yayımlandı. Bu analizde; “Türkiye yeniden yerel para birimi varlıklarıyla yatırım yapılabilir ülkeler arasına yerleşti” tespiti yapıldı. Analizin devamında yatırım yapılabilir ülke tespitine rağmen, “Türkiye‘de bütçe açığının azaltılması için önümüzdeki yıllarda kamu görevlisi maaşlarının dondurulması gibi bazı zorlu önlemleri de almak zorunda kalacak” görüşü dile getirildi.
Memur maaşları dondurulabilir mi?
Türkiye’de olacakları, hep ilk İngilizlerden duyarız. Memur maaşlarının dondurulması, uzak ihtimal değil. 2008 ekonomik krizi yaşanırken İngiltere, Yunanistan, Portekiz, İtalya, İspanya ve İrlanda’da maaşlar dondurulmakla kalmamış bazı ülkeler kesintiye de gitmişlerdi.
Tasarruf yapmıyoruz, yapıyor gibi bile yapmıyoruz. Bütçe giderleri içinde yer alan personel giderleri, cari transferler ve faiz giderleri toplam giderlerin %80’ini buluyor. Kamu özel işbirliği sözleşmeleri ve şehir hastaneleri modeliyle bütçeyi 2046 yılına kadar Londra tahkim şartlı sözleşmelerle birilerine bağlamışız. Kamuda 3-5 maaş ödediğimiz bir bürokrasi grubu yaratmışız.
Gelelim rakamlara; geçen yıl bütçeye personel gideri olarak 952 milyar 308 milyon TL ödenek konulmuştu ama ödenekler aşıldı. Personele 1 trilyon 324 milyar 584 milyon TL bütçeden ödeme yapıldı. Bu yıl bütçede personel gideri için 2 trilyon 553 milyar 495 milyon TL ödenek konuldu. İlk 6 ayda ödeneğin %50.3’ü olan 1 trilyon 285 milyar 420 milyon TL harcandı. Ne güzel, ilk 6 ay hedefin yarısı diyebilirsiniz. Temmuz ayında memur maaşlarına yapılacak olan %19.31’lik zam oranını dikkate aldığımızda, işin vahameti ortaya çıkıyor. Bu, şu demek oluyor; bütçede personel gideri için konulan rakam en az 250 milyar TL fazla gerçekleşecek.
İktidar, memurlara; emekli ve özel sektörde çalışan ücretliler fedakarlık yaptı ve yapmaya devam ediyor, fedakarlık sırası artık sizde demek zorunda kalacak. Gidiş onu gösteriyor.
