Zonguldak Yüksek Maden Mühendisi Okulunda Lise ve Ortaokul bölümlerinin açılışı 1 Ekim 1930’da yapıldı.
Zonguldak Orta Maden Mektebi , madenlere jeometr ve başçavuş yetiştirmek için eğitim vermiştir.
Okula kayıt için en az 16 yaşında olmaları , ilkokul veya ortaokul mezunu olmaları gerekiyordu.
Bu, bir şekilde günümüzde Endüstri Meslek Lisesi'nin ilk açılışı anlamına da geliyor.
Lise bölümünde ise ; Sanayi Tesis İşletmeciliği, Elektrik Makine ve Kalorifer, Kimya, Topoğrafya ve Harita , İnşaat, Şimendifer (makinist) müteahhitlik, bölümleri vardı. 4 senelik lisenin açılması ise ; 1980’lere kadar süren Teknik Lisenin uygulamaya konması anlamına geliyor.
Daha önce aynı binalarda 1924 yılında mühendis yetiştirmek için mühendislik okulu açılmıştı. Bu okul 1932 yılında kapatılmıştı. Kapatılma sebebi bilinmemekle birlikte, günümüze kadar cevabı hep merak edilmiştir. Mühendislik Okulu’nda 10. yıl marşını yazan Behçet Kemal Çağlar gibi önemli isimler yatılı olarak okumuştur.
Bu okullar ücretsiz yatılı okulu anlamına gelen “leyli Meccani “ olarak açılmış, ortaokul bölümü 3 , lise bölümü ise 4 sene eğitim vermiştir. Bu aynı zamanda Zonguldak’ın lise va ortaokul düzeyinde ilk yatalı okuludur. Zonguldak’a dışarıdan gelen onlarca öğrenci okulda yatılı olarak eğitim görmekteydi.
Ben kendi fikrimi yazacak olursam ;
1924 yılında açılan Maden Mühendisliği Okulu, yeni kurulan ülkenin gençlerini , yerinde eğitmek ve dışa bağımlı bir eğitim sisteminden kurtarmak adına açılan okullardan biri idi. Burada uygulamalı, yerinde eğitim sadece Zonguldak’taki madenlere değil ,ülkedeki bir çok maden ocaklarında çalışmak için öğrenci yetiştiren okuldu. 1930 yılında mühendisliğin alt kademesinde eğitimli işçi çalıştırmak için ise ortaokul ve liseye denk gelecek okullar açıldı. Bu bugünkü çıraklık okulu gibi bir şeydi. Madenler ise 1936 yılından itibaren yabancıların elinden alınarak devletleştirildi.
Bu sürece baktığımız zaman aslında ; amacın devletleştirme politikalarının sonucu olarak yabancıların elinde bulunan mühendis, uzman , usta başları sonlandırılacağının, onların yerini alacak eğitimli Türk madencileri yetiştirecekti. Yani okulun yatılı olması , yatak kapasitesinin kısıtlı olması Mühendislik bölümünü kapatıp yerine orta eleman açığını gidermeye yönelik bir değişiklikti. 1932de yeteri kadar mühendis elde edilmiş ve artık bu gibi mühendislikler, İstanbul ,Ankara’da var olan merkezi üniversitelere kaydırılmıştı. Zaten Zonguldak’ta olan bu okul ,bir üniversite sıfatını taşımıyordu. Mühendis okulunun da yatılı olması, yeni kurulan ortaokul ve lise de yatılı olması, okulun yükünü çoğaldığından, bu yükü azaltmak için böyle bir yola başvurulduğunu düşünüyorum.
Kaynak: Hayati Yılmaz ile Zonguldak Tarih