Zonguldak'ın kahramanları

Muhiddin Paşa (Akyüz)

21 Haziran 1921 Zonguldak`ın kurtuluşu sırasında bölgenin en üst komutanı olan Muhiddin Paşa o sıralarda 51 yaşındaydı.
21 Eylül 1920’de kabul edilen bir kararname ile kurulan Kastamonu ve Bolu Havalisi Kumandanlığına komutan olarak atanan Muhiddin Paşa, 12 Kasım 1920 tarihinde bölgedeki askeri birliklere gönderdiği yazıda, Kastamonu Vilayeti ile müstakil Sinop, Çankırı, Bolu ve Zonguldak livaların Kastamonu ve Bolu Havalisi mıntıkasında bulunduğunu bildirerek bu bölgelerde bulunan askeri birliklerin kendisine bağlı olduğunu, her türlü harekat ve asayişten kendisinin haberdar edilmesini ve birliklerin silah ve cephane ihtiyacının da komutanlıkça temin edileceğini bildirdi.
Muhiddin Paşa’nın görev yaptığı 30 Eylül 1920- 27 Ekim 1921 tarihleri arasında bölgede asayişin sağlanması için ordu birlikleri ve askerlik şubeleri yeniden düzenledi. Aldığı tedbirlerle müdafaa kabiliyetine haiz olmayan orduyu harbe kabiliyetli bir hale getirdi.
Alemdar Gemisinin kahraman mürettebatı Fransızları esir alınca Muhiddin Paşa, Fransızların ciddi bir harekete geçeceği anlayıp akıllı bir siyaset izledi. Muhiddin Paşa bu hadisede Dahiliye, Hariciye, Müdafaa-i Milliye makamları arasında yazışma trafiği oluşturarak bir oyalama taktiğine gitti.
Ayrıca Ereğli ve Zonguldak makamları gelişmeler karşısında telaşa düşmüşlerse de,
Muhiddin Paşanın sarsılmaz iradesinden cesaret aldılar. Muhiddin Paşa kesin sonuca varmak için Ankara ile haberleşmelerde bulunup, Zonguldak mutasarrıfı Nusret Bey’e Fransızları oyalaması gerektiğini bildirdi.
Ankara'dan cevap alıncaya kadar Zonguldak Mutasarrıfı Nusret Bey , Muhiddin Paşa'dan aldığı direktiflerle cesaretli bir tavır gösterip bölgedeki Fransızları oyaladı. Böylece hem milli menfaatimizi ve hem de halkın can ve mal güvenliğini korudu.
Muhiddin Paşa Zonguldak'ta bulunan sivil Fransızları gizlice milli kuvvetlerin kontrolüne aldırarak her ihtimale karşı elde rehin tuttu.
Kasım 1921'e kadar Kastamonu ve Bolu, Zonguldak havalisi komutanı olarak kaldı sonra Adana`ya geçti. Savaştan sonra Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edildi. Cumhuriyet`in kurulması ile Milletvekili oldu.
Muhiddin Paşa 1870, İstanbul’da doğdu Babası, Edirne Evkaf Muhasebecisi Şevki Bey, annesi Fatmatüzzehra Hanım'dır. 1885 yılında girdiği Harp Okulu'ndan 1888 yılında Teğmen rütbesiyle mezun oldu. Aynı yıl Harp Okulu'nda öğretmen yardımcılığına başladı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'na da katıldıktan sonra tekrar Harp Okulu'nda öğretmenliğe döndü ve 1905 yılında sürgüne gönderilene kadar bu görevini sürdürdü. Öğrencilere padişah II. Abdülhamid aleyhinde görüşler aşıladığı gerekçesiyle 1905 yılında rütbesi geri alındı ve önce Fizan'a, ardından Diyarbakır'a ve Erzurum'a sürüldü.
1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanı ile gelen af dolayısıyla rütbeleri iade edildi. Önce Deniz Mektebi'ne müdür oldu, sonra Harbiye Nazırlığı Piyade Dairesi 1. Şube Müdürlüğü'ne atandı. 1909 yılında Mahmut Şevket Paşa'nın yaveri oldu, aynı yıl Beyoğlu mutasarrıflığına atandı. Beyoğlu mutasarrıflığı yaptığı dönemde İttihat ve Terakki üyesi Fuat Bey'i bir spor kulübü kurmaya teşvik etti ve kuruluşunu hızla onayladığı Beşiktaş Osmanlı Jimnastik Kulübü'nün kurucuları arasında yer aldı.
Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı'na katıldı. 1912 yılında Miralay, 1916 yılında Mirliva rütbesine terfi etti. I. Dünya Savaşı'nda Aralık 1916 - Şubat 1919 arasında Hicaz Kolordu Komutanı olarak görev yaptı. Savaşın sonunda İngilizler tarafından tutsak edilip Mısır'daki esir karargahına götürüldü. 9 Eylül 1921 tarihinde esaretten döndü ve Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Ankara'ya geçti.
Kurtuluş Savaşı'nda Kasım 1921'e kadar Kastamonu ve Bolu havalisi komutanı, 1 Kasım 1921 - 7 Ekim 1922 arasında Adana ve havalisi komutanı olarak görev aldı. Adana ve civarını Fransızlardan teslim aldıktan sonra şehrin kumandanı ve valisi oldu. Savaştan sonra Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edildi. 7 Ekim 1922 tarihinde Tahran büyükelçisi, 1925 yılında Kahire büyükelçisi olarak görevlendirildi. 24 Eylül 1928 tarihinde askerlikten emekliye ayrıldı ve Dışişleri Bakanlığı kadrosuna geçti. TBMM IV., V. ve VI. Dönem Kars Milletvekilliği yaptı.
3 Ekim 1940 günü öldü. Ankara Hava Şehitliğinde gömülüdür.
KAYNAK: Hayati Yılmaz ile
Zonguldak